Her savaş, her büyük felaket yeni bir vergiye davetiye çıkarır. Sahiden de vergilerin tarihi incelendiğinde, çabucak hemen tüm vergilerin inanılmaz şartların toplumsal, ekonomik ve mali yüklerini hafifletmek emeliyle ortaya çıktığı ve daha sonra kalıcı bir hale dönüştüğü görülür. Ezcümle yazıya bahis olan ek verginin desteği olan kurumlar vergilerinin ortaya çıkışı farklı ülkeler tarafından farklı tarihlerde olsa da, “Kurumlar vergileri, Birinci Dünya Savaşından sonra bağımsız bir vergi haline gelmiştir” (Salih Turhan, Vergi Teorisi ve Siyaseti, s.150). Darmadağın edilen Osmanlı İmparatorluğun küllerinden doğan Türkiye Cumhuriyetinin birinci yasası, birtakım vergilerin artırılmasına dair “Ağnam Resmi Kanunu”dur. 1999 Kocaeli Zelzelesi sonrası kanunlaşan vergilerin bugün dahi devam eden nitelikte kalıcı hale geldiği hafızalardadır. Bu örnekler çoğaltılabilir.
İLK SEFER YALNIZCA SERMAYE KISMINA VERGİLENDİRME
Kahramanmaraş merkezli büyük sarsıntı felaketinden sonra da bu kural işledi.7440 Sayılı Kanunun 10’ncu unsurunun 27’nci fıkrası ile 2022 karları için ek bir vergi getirildi. Vergi oranları %10 ve %5 olarak tespit edildi. Bir önergeyle son anda eklenen kararın yazılı bir münasebeti dahi olmadı, lehinde ve aleyhinde bir konuşma da yapılmadı, çabucak oylandı ve kabul edildi. Bu şekil kanunların yazısız kuralıdır bu. O denli ya; iktidar da, muhalefet de, çıkıp ne derse desin kesinlikle bir bölümün reaksiyonunu çekecek. Tüm bunlarda, hatta verginin geçmişe yönelik olmasından da şaşılacak bir yan yok. Şaşırtan olan, bu kere ki verginin, yüksek sermayenin vergi dışı tutulan yararlarına yönelik olmasıydı. Belirtmek gerekir ki, kurumlar vergisinde yüksek sermaye çıkarlarına yönelik çok sayıda istisna var. Bu istisnaların haklı bir nedeni olmadığı halde, bir hikmetle getirildiği kabulüyle asla tartışılmaz. İşte yıllar yılıdır böylesine kutsiyet atfedilen bir alana birdenbire bir verginin gelmesi ezberleri bozacak kadar şaşırtan oldu.
ÖNEMLİ VE VERİMLİ BİR VERGİ KAYNAĞI BULUNMUŞTUR
Bu verginin mimari Maliye Bakanlığı Gelir Yönetimi Başkanlığıdır. Bu ülkenin vergilerini toplayan GİB önü açıldığında, son derece verimli vergi kaynakları bulabildiğini bu örnekle ortaya koymuştur. Gelir Yönetimi Lider Yardımcısı Mehmet Otomobilci, “İstisna ve indirimlerinin kaldırılmasıyla yoluyla şirketlerin bir kereye mahsus olarak ödeyeceği ek vergi meblağının 100 milyar lira civarında olduğunu” söz etmiştir. Bu ek verginin uygulanacağı 2022 için kurumlar vergisi oranı yüzde 23’tür. Bu istisnaların kimileri 50 yılı aşkındır yürürlüktedir. Özetle, %10 oranıyla dahi vazgeçilen vergi oranları devasa büyüklüktedir. Sayın Otomobilci,nın bu açıklaması, bundan bu türlü başvurulacak değerli bir vergi kaynağının tespit edildiğini göstermesi açısından da son derece pahalıdır.
EN BÜYÜK SERMAYE KESİTİNİ HEM DE SEÇİM ÖNCESİNDE VERGİLENDİRİLMESİ ÖNEMLİDİR
Verginin mimari Gelir Yönetimi Başkanlığı olsa da siyasi irade, Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan Hükümetine aittir. Belirli ki KOBİ’ler, küçük esnaf, çiftçi ve meslek sahiplerini vergilendirmek tarafından sona gelindiği görülmüştür. Şu nokta da değerlidir. Bu ek vergi bir yapılandırma yasası içerisinde, bu yasanın bir modülü olarak yürürlüğe girmiştir. Günlük deneyimler ile ekonomik ve mali olgular, bu bölümün hem yapılandırma yasası, hem de bu ek verginin yüklerini karşılamayacağını ziyadesiyle göstermektedir. Yani, Dimyat’a pirince giderken meskendeki bulgurdan olmak vardı. Hele hele seçim satına girildiği şartlarda, seçim sonuçları istikametinden de bunun acı bir faturasının olacağı muhakkaktı. Bu bakımdan ek verginin muhataplarıyla bir uzlaşma sonucu yürürlüğe girdiği de söylenebilir.
Bu ek vergiye getirilen temel tenkit; genel bütçeye alınması, yani zelzele için harcanıp harcanmayacağının bir garantisi olmadığı istikametinde oldu. Lakin genel bütçenin alternatifi özel bir fon oluşturulmasıdır. Bu tıp fonlar ise Sayıştay kontrolü dışında tutulması, yetkililere istisnai yetkiler verilmesi üzere nedenlerle geçmişte oldukça eleştirildiği unutulmamalıdır.
CHP’NİN SESSİZLİĞİ
CHP kurmaylarının bu vergiyle ilgili rastgele bir itirazına rastlamadım. Sayın Kılıçdaroğlu tıpkı vakitte teknik bir kişi olarak bu ülkenin vergi mevzuatını en güzel bilenlerden biridir. Olağan şartlar olsa, geçmişe yönelik bir vergi maddesine karşı en ağır tenkitleri yapacağından kuşku edilemez. Yani bu sessizliğin rastlantısal değil, şuurlu bir iradenin eseri olduğu düşünülebilir. Yönetim hukukunda sukut ret manasına gelir. Lakin toplumsal hayatta sukut genel olarak kabul yahut itiraz etmemek olarak görülür. Belirli ki Sayın Kılıçdaroğlu, hem verginin haklılığı nedeniyle, hem de seçim sonrasında Cumhurbaşkanı olacağı, münasebetiyle memleketin bu vergiye gereksinimi alacağını gördüğü için vergiye karşı bir tavır sergilememiştir. Bu tutumun CHP’nin tüm sözcülerine yansıdığı görülmektedir.
Şu ana kadar, CHP tarafından bu düzenlemenin, Anayasa Mahkemesine götürüleceğine dair bir açıklama yapılmaması da son derece değerlidir. Bu da bir Devlet duruşuna işaret etmektedir. Çünkü seçim sonrasında da, ek vergilere muhtaçlık duyulduğu bir ortamda, yüksek sermaye kısmına yönelik bir vergiyi Anayasa Mahkemesine götürmenin kıymetli mali, toplumsal ve siyasi sonuçları olacaktır.
İŞTE BU
Ülkemizin yaşadığı büyük bir felaket sonrasında, bu felakete karşı getirilen en kıymetli önlem olan ek vergi konusunda, Türkiye’nin iktidar ve muhalefetinin örtülü de olsa görüş birliği içerisinde hareket etmesi umut vericidir. Bu birliğin, yüksek sermayenin vergilendirilmesi üzere hassas bir alanda ortaya çıkması kıymetini arttırmaktadır. Ülkenin en kritik problemlerinin tahlilindeki anahtar budur.
Odatv.com