Dün akşam saat 20.31 sıralarında merkez üssü Avcılar olan 3 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Kandilli Rasathanesi sarsıntının derinliğini 13.8 km olarak açıkladı.
Konumu prestijiyle dikkat çeken bu zelzelenin akabinde akıllara tekrar ‘Marmara Denizi’nde beklenen büyük zelzeleyle ilişkisi olabilir mi?’ sorusu geldi.
Milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Japon zelzele uzmanı Yoshinori Moriwaki, ‘Türkiye’de hangi bölgeler risk altında?’ sorusuna da karşılık verdi.
Moriwaki’nin açıklamaları şöyle; 2019’dan sonra bilhassa bu 5 sene Türkiye’de çok zelzele oluyor. Bilhassa Konya, Niğde’de de zelzele olmaya başladı. Yalnızca Türkiye değil Japonya’da da 5 yıldır çok zelzeleler oluyor. Ben 32 yıldır Türkiye’de yaşıyorum lakin evvelden bu kadar zelzele olmuyordu. Türkiye’de Kuzey Anadolu Fay Sınırı, Güney Anadolu Fay Çizgisi ve Batı Anadolu Fay Çizgisi var.
5 senede her yerde şimdiye kadar biriken gücün rahat durması için zelzele olduğunu söyleyebilirim. Bu dünkü İstanbul sarsıntısı için merak edilenler olabilir. Japonya üzere her gün değil lakin bu orta 3-4 büyüklüğündeki üzere zelzeleler Türkiye’de çok oluyor. Bilhassa Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece o bölgenin yeri çok yumuşak. 1999’daki Gölcük sarsıntısında İstanbul’da fazla hasar yoktu. Uzaklığa karşın Avcılar’da çok bina çöktü yer yumuşak olduğu için. Atatürk Havalimanı’ndan batı tarafta çabucak hemen deniz kenarı eksiksiz yumuşak taban. Zelzele şayet yumuşak yere geliyorsa suratı yavaş oluyor, sallantı fazla oluyor. Kaya tabanda oluyor süratli gidiyor ve fazla sallantı olmuyor.
TÜRKİYE’DE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN YERLER
Birinci olarak; Elazığ, Kahramanmaraş, Hatay’da zelzele oldu. Hatay’dan sonra Suriye tarafında devamlı olarak sarsıntı domino taşı üzere sıra sıra geliyor. Ve bu güney tarafına da gitti. Batı kol olarak Adana’dan Kıbrıs’a giden bir fay sınırı var. Sıra olarak Adana’dan da Kıbrıs’a giden bir fay çizgisi var. Birinci olarak o bölge söylenebilir.
Bu bölgede zelzele oluyorsa şayet o vakit tsunami de olabilir. Türkiye’de genel olarak 1 metre tsunami olabilir, en makus senaryo ise 3 metre diye söyleyebilirim.
İkinci olarak; Bingöl, Karlıova, Muş, Bitlis…
Üçüncü bölge olarak; İzmir tarafları… Fay sınırı yatay olarak çok fazla var. İnce fakat kısa. Küçüp sarsıntılar olabilir. 6-6.5 üzere zelzeleler olabilir.
“6.5’TEN 7.9’A KADAR OLABİLİR”
Dördüncü olarak; Marmara Bölgesi… Kuzey Anadolu Fay Sınırı’nın kuzey kolu olarak 1999’da Yalova Çınarcık’a kadar fay sınırı kuruldu. Oradan Adalar, Tekirdağ, Çanakkale’ye gerçek gidiyor. Bu bölge 1912’de Tekirdağ’dan Çınarcık’ın güneyine kadar 175 km olarak uzun vakittir kurulmadığı noktalar var. Orada 175 km’nin içinde 8 tane farklı başka fay sınırı var. 175 km’nin tamamı da kırılabilir ancak çok az ihtimal. 3 fay yahut 1 fay da kırabilir. O da 6.5’ten 7.9’a kadar olabilir. Tabi 7.9 çok az ihtimal. Genel olarak 7.5’i düşünebiliriz.
ENERJİ BİRİKTİ, İSTANBUL’U BÜYÜK ZELZELE BEKLİYOR
İstanbul’a çok yakın olarak 1509’da büyük zelzele oldu. O periyot İstanbul’da binalar büsbütün çöktü. 1766’da büyük sarsıntı oldu. O devir tsunaminin olduğuna dair de kayıtlar var. 257 yıldır güç biriktiriyor diye düşünebiliriz. Artık bu enerjiyi biriktirdi. İstanbul’u yakın vakitte büyük sarsıntı bekliyor diye söyleyebilirim.
Herkesin hazır olması lazım. Binanın temeli uygun mi berbat mü bakılması lazım. 2000’den sonraki mi, evvelki bina mı ona da bakmak lazım. Zira ‘2000’den sonraki binalarda kesinlikle yere bakılsın, sondaj yapılsın, yer nasıl, yer berbatsa güzelleştirme yapıldıktan sonra bina yapılsın’ deniliyor. Lakin 2000’den evvelki binalarda bunlar yoktu, dert var diye söyleyebilirim. Ruhsat, iskan var mı, devlet denetiminde mi yapıldı, kaçak bina mı… Bunlara da bakılması gerekiyor.
YAŞAM ÜÇGENİ
Merdivenleri katiyetle kullanmamak lazım. Maalesef sarsıntılarda en fazla ceset görülen yer merdivenler. Yatağınızın yanında, koltuğunuzun yanında oraya kaçabilirsiniz. Hayat üçgenine hazır olunmalı. En kıymetlisi su. Az ölçüde bisküvi tipi çikolata beşere güç veriyor. Ve düdük de varsa daha uygun. Hayat üçgenine de hazır olunsun diye herkese söylüyorum.