Yıllardan beri en yakından takip ettiğim müelliflerden biri ‘Ekonomim’ gazetesinin muharriri Vahap Munyar’dır…
Hürriyet’in iktisat servisi şefi olduğu vakitlerden biri onun en sadık okurlarındanım ve bunu her yerde de söylüyorum.
Anadolu iş insanlarının en büyük destekçisidir.
Patronların nabzını ondan okursunuz. Anadolu’nun en ücra köşelerindeki iş insanlarının muvaffakiyet kıssaları daima onun köşesindedir.
Durmadan dolaşır.
Onun birden fazla insanca bilinmeyen lakin benim çok yeterli bildiğim bir yanı da çok uygun bir tüketici gözlemcisi olmasıdır.
12 YIL EVVEL LÜKS LAHMACUNUN FİYATINI YAZINCA 2 ŞEY ÖĞRENMİŞTİK
Yıllar evvel Bodrum’un en lüks yerlerinden birinde ‘Lahmacunun’ fiyatını yazınca hepimizin gözü fal taşı üzere açılmış ve günlerce konuşmuştuk bu mevzuyu.
İki açıdan konuşmuştuk.
Özel sohbetlerinde lahmacun denince burun büken Türkiye’nin en ‘Creme de la creme” kesitinin, aslında güzel bir “Lahmacuncu” olduğunu öğrenmiştik.
Ama halkın en ucuz yiyeceği diye bildiğimiz lahmacunun ‘Creme de la creme’ sofralarında nasıl bir fiyata geldiğini görünce daha da şaşırmış, dudaklarımız uçuklamıştı.
AMERİKA’NIN HAMBURGER ENDEKSİNE KARŞI LAHMACUN ENDEKSİ DOĞMUŞTU
Tarih 17 Temmuz 2012’ydi…
Yani 12 yıl önce…
O gün dudağımızı uçuklatan lüks lahmacunun fiyatı neydi?
Sıkın durun…
50 TL…
Yazıyla 50 Türk Lirası…
Hesaplar yapmıştık hepimiz içimizden yahut yemek masalarında.
Bir lahmacuna ne kadar un masraf, kaç gram et…
Bizim kasabın maliyeti ile o lüks yerin maliyeti hiç tutmamıştı.
Ve o gün Türk iktisat hayatında tahminen de iktisat tarihimin en yaratıcı ve renkli ölçüsü doğmuştu.
“Lahmacun endeksi…”
Amerikan iktisadında de buna misal bir “BigMac” endeksi vardır. Böylelikle bizde onun alternatifi olarak Lahmacun endeksi doğdu.
Bugün her ikisi de önemli ciddi kullanılan birer endekstir.
2012’DE 50 TL OLAN CREME DE LA CREME LAHMACUNU BUGÜN KAÇ TL
Merak edenlere Onedio haber sitesinde Lisa Campton imzasıyla yazılmış çok hoş bir Lahmacun endeksi yazısı var.
Ben yalnızca şu bilgiyi vereyim.
2012 yılında 50 TL olan “Creme de la Crem lahmacunu” bugün 1000 TL’lere kadar geldi.
Halk lahmacunu da güçlü lahmacunu enflasyon sayısı da TÜİK datalarını hiç doğrulamıyor.
İşte bu lahmacun endeksini yaratan gazeteci Vahap Munyar dün de galiba “Şarap endeksini” yarattı.
Haberi o kadar hoş ve kendisi de o kadar hoş yazmış ki…
Hiçbir komplekse kapılmadan onun yazısından motamot aktarıyorum:
ÜNLÜ ŞARAP ÜRETİCİSİ RESTORANDA KENDİ ŞARABININ FİYATINI GÖRÜNCE
“Suvla Şarapları’nın kurucusu Selim Zafer Ellialtı, birlikte çalıştığı eşi Pınar Ellialtı ile bir akşam dışarıda yemeğe çıktı. Gittikleri restoranda kendi ürettikleri şaraplardan birini sipariş verdi.
Yemeğin sonunda hesabı istedi. Hesap dökümüne baktı, kendi şaraplarının restorandaki fiyatını görünce şaşırdı:
3 bin 300 lira…”
KENDİ PAZARLAMACISINA SORDU: BİZİM ŞARABI O RESTORANA KAÇA VERDİNİZ
“İtiraz etmedi, hesabı ödedi. Lakin, kendi şarabına ödediği 3 bin 300 lira içine oturdu. Sonraki sabah pazarlama grubuna restoranın ismini verdi:
– Bakın bakalım “K………..” isimli şarabımızı o restorana kaç liraya vermişiz?
Ekip çok geçmeden bilgiyi aktardı:
‘Sözünü ettiğiniz şarabı o restorana veriş fiyatımız 260 lira görünüyor.’
KARDEŞİM 5-6 MİSLİ ANLADIK LAKİN 10-12 KAT FİYAT NE OLUYOR
“İç geçirdi, hayıflandı:
Yüksek enflasyon fiyatlama davranışlarını çok bozdu. Onu anladık. Lakin, bir şişe şaraba alış maliyetinin üzerine 11-12 kat eklemek dünyanın hiçbir yerinde görülmüş şey değil…
‘Şarap fiyatı çarpanında 4-5 katı geçtik, 11-12 kata kadar çıkan yerlerle ilgili dalın sivil toplum örgütü olarak TÜRYİD’in, “Arkadaşlar, bu kadarı da yapılmaz” diye devreye girmesi gerekmez mi?”
URLA ŞARAPÇILIĞIN İŞVERENİ KENDİ ŞARABINI KAÇ TL’DEN İÇTİ
Dün bu olay patlayınca Urla Şarapçılığın işvereni Can Ortabaş da bir paylaşım yaptı.
O da restoranlara 1000 TL’yi veridiği şarabın 5 BİN TL’ye satıldığına şahit olmuş.
Ama o “Bütün restoranları suçlamamak lazım” diyor…
Eee kimi suçlayacağız öyleyse…
Fiyatları üç harfliler mi yükseltiyor?
ÜRETİCİ SELİM BU OLAYI ANLATIYORSA RESTORAN SAHİPLERİNE DİKKAT DERİM
Vahap Munyar’ın anlattığı şarap üreticisi Selim Zafer Ellialtı’yı ben de güzel tanıyorum.
Türkiye’nin en düzgün şarap üreticilerinden biridir.
Bunu birinci elden o anlatıyorsa;
Bilin ki restoranlar için tehlike çanları çalmaya başladı.
AHMET GÜNEŞTEKİN’İN İSPANYA’DA RIBERO DEL DUERO’YU KAÇA İÇTİ
Üzgünüm lakin bütün restoran sahiplerine şunu söylemek isterim.
Benim geliri yeterli arkadaşlarım bile artık restorana gitmiyor.
Ünlü sanatkarımız Ahmet Güneştekin geçen gün bana, “İspanya’da üç gün boyunca Ribero del Duero bölgesinin çok hoş şaraplarını içtim. İnan Türkiye’de restoranlarda ödediğimin neredeyse üçte biri fiyat ödedim” dedi.
Ribero del Duero…
Vega Sicilia ve Pingus üzere olağanüstü şarapların üretildiği, dünya şarap piyasasında yükselen bir yıldız bölge…
FATİH ALTAYLI PARASI OLMAYAN BODRUM’A GİTMESİN DEDİ AMA
Restoran sahibi arkadaşlar;
Özellikle de Bodrum’dakiler…
Fatih Altaylı her ne kadar “Parası olmayan Bodrum’a gitmesin” dedi ama…
Korkarım, bugünden itibaren geliri uygun müşterileriniz bile kendi şarap endekslerini tutmaya başladı.
Ona göre…
Ve teşekkürler Vahap.
Hep gözümüzün önündeki en çıplak gerçekleri bile bir cümle ve bir öykü ile önümüze koyuyorsun…
Ve âlâ gazetecilik hala bedelli bir şey…