İSTANBUL (İGFA) – Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) İdare Konseyi Lideri Süleyman Sönmez, 6 Şubat’ta yaşanan zelzele felaketinin yıl dönümü hasebiyle bir açıklama yaptı. Zelzele felaketinin bölgedeki üretim, ihracat ve istihdama tesirleri hakkında bilgi veren Sönmez, gereksinim ve beklentilere yönelik tahlil tekliflerini de paylaştı.
Depremde hayatını kaybedenleri anan Sönmez, “Ülkemizin yaşadığı bu en büyük afette hayatını kaybeden vatandaşlarımızı anıyor, ailelerine baş sıhhati ve sabır diliyorum. Sarsıntı esnasında ben de memleketim Adana’daydım, bu acıya en yakından tanıklık ettim. Akabinde uzun müddet bölgede kalarak TÜRKONFED’in çalışmalarını bölgedeki federasyon ve derneklerimizle birlikte alandan yürüttük. Acil gereksinimlerin karşılanması, ulusal ve milletlerarası arama-kurtarma gruplarının bölgeye sevk edilmesi üzere çalışmalar yaptık. Akabinde TÜRKONFED, SEDEFED, Habitat Derneği’nin kurduğu Ortak İşbirliği Platformu katkısı, Ahbap Derneği’nin paydaşlığında kamu ve lokal idarelerin de takviyesi ile Hatay Samandağ’da yaklaşık 300 konteynerlik sürdürülebilir ömür merkezi KASABA’yı hayata geçirdik” dedi.
Bölgede çocuklar, gençler, bayanlar ve küçük işletmelere yönelik projeler yürüttüklerini vurgulayan Sönmez şunları aktardı; “Gençler ve çocuklar için kodlama atölyeleri yaparken bayanların ekonomik hayata iştirakleri için kurduğumuz atölyelerde de eğitimler düzenledik. Bunun yanı sıra İş Bankası iş birliğinde yürüttüğümüz Teşebbüste Bayan Gücü Projesi kapsamında toplumsal direncimizi artırmaya dönük çalışmalar gerçekleştirdik. Son olarak zelzeleden etkilenen işletmeleri e-ticaretle büyütmek üzere yaptığımız Hepsiburada iş birliği ile küçük işletmelerimizin ve esnafımızın ekonomik hayatlarına devam etmeleri için takviyelerimizi sürdürüyoruz. Maalesef acımız dinmeyecek lakin bölgenin ekonomik ve toplumsal olarak tekrar eski günlerine kavuşması için elimizden gelen tüm takviyesi vermeye devam edeceğiz.”
“ÜRETİMİN KALELERİ YIKILDI, İSTİHDAM YÜZDE 20 AZALDI”
Depremin ekonomik tesirleri hakkında bilgi veren Sönmez, “Deprem felaketi, üretimin kaleleri olan fabrikalarımızın yıkılmasına, makinelerin ziyan görmesine neden olurken altyapı ve üstyapı üzere ulaşımda yaşanan aksaklıklar da tedarik zincirlerinin kırılmasına yol açtı. Tüm bunlar zelzele bölgesinin üretimini ve ihracat gücünü olumsuz etkiledi. Ülkemizde 2023 yılı ihracat hacmi, bir evvelki yıla oranla yüzde 0,6 artarken zelzele bölgesinde ise yaklaşık yüzde 13 daralma yaşandı. Bu da bölge ihracatında yaklaşık 2,8 milyar dolarlık kayıp yaşadığımız manasına geliyor. Öte yandan birebir devirde ülke genelinde ithalat hacmi yüzde 0,5 artarken sarsıntı bölgesinde yaklaşık 5,4 milyar dolara denk gelen yüzde 23’lük daralma oldu. Bölgedeki ihracat ve sanayi yapısı kıymetli ölçüde dokuma ve demir-çelik kesimlerine bağlı. Bu manada sarsıntı bölgesinde sanayi temelli bir daralma olduğunu; iş gücü eksikliği, altyapı ve finansmana erişim problemleri nedeniyle de ulusal gelir seviyesi ve ihracatta zelzele öncesindeki düzeye fakat 2026 yılı prestijiyle tekrar ulaşılacağını öngörüyoruz” diye konuştu.
“ÖNCELİKLİ OLARAK BARINMA VE İSTİHDAM SORUNU GİDERİLMELİ”
Depremden sonra geçen bir yılda bölgedeki fiyatlı çalışan sayısının yüzde 20 civarında azaldığını tabir eden Sönmez, çalışanların bölgeye dönmemelerindeki esas sebeplerin barınma, sıhhat ve eğitim hizmetlerindeki aksaklıklar olduğunu kaydetti. Öncelikli olarak barınma ve istihdam sorunun giderilmesi gerektiğini vurgulayan Sönmez şöyle devam etti; “Kalıcı konutların tesliminin 2026’ya kadar uzayacak olması, süreksiz barınma ve hayat alanlarının üretimi destekleyecek formda planlanmasını gerekli kılıyor. Öte yandan bölgedeki vilayetlerimizde yatırım iştahını artırmak ve işletmelerimizi rahatlatmak için vergi indirimleri ile ertelemelere muhtaçlık duyuluyor. Yeşil dönüşüm ve pak güç yatırımları için özel bir planlama yapılması da bölgesel ve makroekonomik açıdan sarsıntı bölgelerimizdeki kentlerimizin direncini artıracaktır. Biz bu noktada TÜRKONFED olarak ‘Fabrika Yapan TOKİ’ modelini ısrarla savunuyoruz. Böylelikle kısıtlı sermaye ile iş yapan KOBİ’ler, sermayelerini makine ve işletmeleri için kullanarak daha verimli ve kaliteli üretim yapabilir, ikiz dönüşümün takviyesiyle teşebbüslerinin başarılı olma bahtını artırabilirler.”
“TÜRKİYE’YE EN AZ ÜÇ TANE MARMARA BÖLGESİ GEREKİYOR”
TÜRKONFED Lideri Sönmez, muhtemel İstanbul sarsıntısının ülke iktisadına vereceği ziyana da dikkat çekerek, “Türkiye’ye en az üç tane Marmara Bölgesi gerekiyor. Bilhassa yüksek sarsıntı riskine sahip İstanbul, tek başına ulusal gelirin yüzde 31’ini üretirken, tahsil edilen verginin de yüzde 45’ini ödüyor. İhracatın yaklaşık üçte ikisi Marmara bölgesinden, 2022 yılı büyümemizin yarısı ise yalnızca İstanbul’dan geldi. Bu tablo, muhtemel İstanbul zelzelesinin ekonomimize vereceği ziyanı ortaya koyuyor. Bu riski kamu, özel kesim, STK ve mahallî idare iş birliği ile ortadan kaldırmamız, ülkemiz için beka meselesidir” açıklamasında bulundu.