İbrahim Kalın, SETA Vakfında düzenlenen Türk Dış Siyasetinin Yüzyılı Konferansı’nın açılışında yaptığı konuşmada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın lisana getirdiği “Türkiye ekseni” kavramının, Türkiye’nin kendi dış siyasetini yerli ve ulusal ögeleri dikkate alarak kendini dünyaya kapatmadan inşa ettiği bir perspektifi söz ettiğini söyledi.
“Göz hizasında, hiyerarşik olmayan ilişki” istediğinde kalıplaşmış zihinlerin “Türkiye nereden çıktı? Bu tavır nereden kaynaklanıyor?” formunda sorgulamalar içerisine girdiklerini aktaran Kalın, “Biz eşitler ortasında prensipler temelinde hak, hukuk, karşılıklı çıkar, karşılıklı hürmet temelinde bir ilgi biçimi istiyoruz. Bu ister dünyanın büyük güçleri olsun, ister orta ölçekli ülkeler olsun, ister doğu ülkeleri olsun, ister batı ülkeleri olsun bizim için fark etmez.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aslında dünya sistemine bir ayna tuttuğunu ve o sistemin çarpıklıklarını karşı tarafa yansıttığını anlatan Kalın, “Aynada kendi suretini gören ve bundan mutlu olmayanlar kendilerini düzeltmek yerine aynayı tutana taş atmayı tercih ediyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin tarihi birikiminin kendini hissettirdiği coğrafyaların Türkiye için büyük bir stratejik avantaja dönüştüğünü vurgulayan Kalın, Balkanlar’da, Kafkaslar’da Orta Doğu’da bir sorun olduğunda herkesin doğal olarak döndüğü tarafın Türkiye ve bilhassa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderlik diplomasisi olduğunu belirtti.
İbrahim Kalın, Karabağ Zaferi ve Libya’yla yapılan muahedeler üzere örneklerin yanında bu kararlı iradeyi, Suriye ve Irak’a yapılan terörle uğraş operasyonlarında da çok açık ve net bir formda ortaya koyduklarını kaydetti.
“Hangi bayrağın, hangi flamanın, hangi ismin altına saklanırsa saklansınlar PKK, PYD, YPG ve FETÖ ve gibisi örgütler, bizim için dünyanın her yerinde açık ve yasal maksattır.” diyen Kalın, bu örgütlerle gayretten asla geri adım atmayacaklarını vurguladı.
Savunma sanayi alanındaki kazanımların da çağdaş savunma tekniklerinin konseptinin seyrini değiştirdiğini tabir eden Kalın, “Bugün Türk SİHA’ları dünyanın her yerinde en çok aranan, işlenen, hudut güvenliğini sağlayan araçlar haline gelmiştir. TCG Anadolu gemisiyle de nitekim artık savunma endüstrinde yeni bir sayfa da açmış olduk.” dedi.
“SAVAŞ LAKİN BATI’YLA RUSYA ORTASINDA YENİ BİR MUAHEDE YAPILMASIYLA SONA ERER”
Erdoğan’ın liderliğinde Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlandırılması için birçok teşebbüs yapıldığını söz eden Kalın, bu alanda çalışmalara ağır bir formda devam edeceklerini söyledi.
İbrahim Kalın, Akkuyu Nükleer Güç Santrali Açılış Programı’nın yarın yapılacağını hatırlatarak, “Törenden çabucak evvel Cumhurbaşkanı’mızın Sayın Putin’le bir telefon görüşmesi olacak. O telefon görüşmesinde, hem ikili bağlantılarımızı natürel ki hem güç işbirliğimizi lakin tıpkı vakitte Ukrayna Savaşı’nın bundan sonraki seyriyle ilgili yapabilecekleri de ele alacağız.” diye konuştu.
Dünyaya ve bilhassa Batı dünyasına davette bulunan Kalın, şöyle devam etti:
“Gelin, Ukrayna savaşını sona erdirmek için bütün imkan ve kabiliyetlerimizi harekete geçirelim. Bu savaşın uzatılması, yayılması, derinleşmesi yalnızca global felakete yol açacaktır. Savaşı önlemek için barışa ve müzakerelere, diplomasiye imkan tanımak için gelin bütün gücümüzü birleştirelim. Savaşa değil, barışa odaklanmış bir perspektifle tarafları bir ortaya getirmeye çalışalım.”
Kalın, iki tarafla konuşarak sonuç alabilen Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bundan sonra da rol almaya hazır olduğuna işaret etti.
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yalnızca iki devlet ortasında devam eden bir çatışma olmadığını, Rusya ile Batı ortasında yeni bir istikrar arayışının, yeni bir müzakere tabanı arayışının yansıması olduğunu belirten Kalın, “Bu savaş kalıcı ve sürdürülebilir bir biçimde lakin ve lakin Rusya’yla Batı ortasında yeni bir büyük mutabakat yapılması suretiyle sona erecektir.” dedi.
Kalın on binlerce insanın daha ölmesini beklemeye tahammülün bulunmadığının altını çizerek, “Bu savaşı bu türlü sürdürmek yerine gelin üç yıl, beş yıl barış müzakereleri üzerinde çalışalım, çatışmaları durduralım, donduralım. Mevcut hali üzerinden müzakere yerini nasıl oluşturabiliriz, bunun üzerine odaklanalım.” sözlerini kullandı.
“AZERBAYCANLA ERMENİSTAN ORTASINDAKİ MÜZAKERELERİ DESTEKLEMEYE DEVAM EDECEĞİZ”
Kalın, Ermenistan’la bir olağanlaşma sürecini başlattıklarını belirterek, “Azerbaycan’ın Ermenistan’la ve Ermenistan’ın Azerbaycan’la kalıcı bir barış muahedesi imzalaması, iki tarafın da lehine olacaktır. Lakin daha da fazla Ermenistan’ı ekonomik olarak rahatlatacak, nefes aldıracaktır. Bu bizimle bağlantılarına de olumlu yansıyacaktır ve Ermenistan ve Ermeni halkı da bundan faydalanacak ve kazanan taraf olacaktır. Biz bu yüzden de hem Türkiye-Ermenistan ortasındaki olağanlaşma sürecini hem de Azerbaycan’la Ermenistan ortasındaki barış müzakerelerini bundan sonra da desteklemeye devam edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
“Türkiye ekseni”ne ait ise “Biz Batı merkezci, Avrupa merkezci paradigmayı eleştirirken bunun yerine gelelim Rus merkezci, Çin merkezci öteki bir paradigma kuralım demiyoruz. Tam aksine herkesin eşit aktör olarak içinde yer aldığı, bu global güvenlik mimarisi içinde kendini inançta hissettiği ortak ve paydaş olduğu eşitler ortası bir ilgi temelinde adalete dayalı bir yeni global tertip kuralım diyoruz. ” diye konuştu.
“BÖYLE BİR GÖRÜŞME KELAM KONUSU OLMAMIŞTIR”
Kalın, konuşmasının akabinde iştirakçilerin sorularını yanıtladı.
“Son bir iki gündür iktidarın seçimden evvel İmralı’yla bir görüşme yaptığına yönelik kimi argümanlar ortaya atıldı. Bu bahiste bir açıklık getirir misiniz?” formundaki soru üzerine Kalın, bu tezin dün ortaya atıldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Açık ve net bir biçimde bunun bir palavra olduğunu, gerçekle, hakikatle hiçbir ilgisinin olmadığını söz etmek isterim. Bunlar seçim periyodunda muhakkak çevrelerin kendilerine siyasi prim elde etmek için ortaya attığı tezlerdir. Kendileri sıkıştıkları için bu mevzuyu tekrar gündeme getirerek güya bu türlü bir şey olmuş üzere bir sav ortaya atarak güya hükümeti, Cumhurbaşkanı’mızı güç duruma düşürmeye çalışıyorlar. Lakin buradan bir sonuç almaları mümkün değil. Bu türlü bir görüşme kelam konusu olmamıştır. Bu büsbütün bunu lisana getiren tarafların, partinin, kendi siyasi gündemini empoze etmek ve Cumhurbaşkanı’mızın yürüttüğü son derece başarılı, tesirli kampanya çalışmalarına gölge düşürmek için ortaya attığı bir savdır. Palavradır, aslı astarı yoktur, gerçekle bir ilgisi yoktur.
Kendilerini Türkiye Cumhuriyeti’nin Kürt vatandaşlarının temsilcisi üzere göstermeye çalışanların asıl gayesinin ve kaygısının PKK terör örgütünü yasallaştırmak olduğunu, terörü romantize ederek, estetize ederek şiddeti, dehşeti ortadan kaldırmaya veyahut insanların gözlerini boyamaya çalıştıklarını da açıkça tabir etmek isterim. Biz bunları geçmişte de çok gördük. Bunların hiçbir dengeli tarafı, hakikatle ilgisi yoktur.”
Kalın, Türk Devletleri Teşkilatının çalışmalarına ait de değerlendirmelerde bulunduğu konuşmasında, Türk dünyasının tıpkı vakitte dünya güç rezervlerinin de bulunduğu son derece kıymetli bir coğrafya olduğunu anlattı.
“Önümüzdeki 5-10 yıllık bir perspektifle baktığımız vakit Türk dünyasının, Orta Doğu’dan sonra dünya güç haritasında son derece merkezi bir rol oynaması işten bile değildir.” diyen Kalın, bunun altyapısı ve yeri oluşturulduğu vakit Türkmen gazının da dünya güç piyasalarında kritik rol oynayan bir aktör haline geleceğini söyledi.
“SUDAN’DA HER İKİ TARAFIN DA TÜRKİYE’YE İTİMADI TAM”
Sudan’daki gelişmelerin büyük tasa kaynağı olduğunu, birebir formda Tunus’ta yaşananları da büyük bir kaygı ve kederle takip ettiklerini belirten Kalın, geçen hafta bilhassa bu hususta bir dizi teşebbüste bulunduklarını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Sudan için telefon diplomasisi gerçekleştirdiğini söz eden Kalın, “İki tarafın da Türkiye’ye ve Cumhurbaşkanı’mıza itimadı tam. Yani onlar, biz Türkiye’nin öncülüğünde, arabuluculuğunda bu meselemizi çözmek için bir süreç başlatmak isteriz lakin maalesef çatışmalara devam ettiler. Tekrar bir ateşkes ilan edildi. Umarım bu sefer geçerli olur ancak maalesef yüzlerce insan da hayatını kaybetti. Biz Sudan’a barış ve istikrarını sağlaması için her türlü dayanağı bundan sonra vermeye devam edeceğiz. Bize düşen bir rol olursa tarafları bir ortaya getirmeye, orta buluculuk yapma, müzakere yapma, kolaylaştırıcı bir rol oynama hangi biçimde, formda olursa olsun değerli değil bir rol oynamaya biz hazır olduğumuzu söz ediyoruz.” diye konuştu.
Akkuyu’da birinci sefer nükleer santrale nükleer yakıt alma merasiminin yapılmasına ait Kalın, “Bu şu demek, Atom Gücü Başkanlığı yarın bu yakıt nakli tamamlandığı anda Akkuyu Nükleer Santrali’ne nükleer site statüsü verecek. Bu bizim güç tarihimizde ve nükleer güç tarihimizde çok kıymetli bir dönüm noktasıdır. Yani resmen Türkiye bir nükleer güç üreten ülkeler sınıfına girmiş olacak ve zannediyorum 6-8 aylık üzere bir müddet içerisinde de fiilen elektrik üretimine başlayacak birinci reaktör.” dedi.
İbrahim Kalın, rüzgar, güneş ve başka güç çeşitleri de eklendiğinde Türkiye’nin güçte kıymetli bir aktör haline gelmeye başladığını vurguladı.
“HİÇBİR ÖN KURALI KABUL ETMİYORUZ”
Kalın, konferansın akabinde basın mensuplarının, Moskova’da gerçekleştirilen Türkiye-Rusya-Suriye-İran dörtlü toplantısının akabinde bir sonraki adımın ne olacağına ait sorusu üzerine, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Önümüzde bir seçim var artık bir sonraki toplantı seçimden sonra yapılır. Tarih üzerine arkadaşlarımız çalışıyorlar. Dün Savunma Bakanı’mız ve İstihbarat Başkanı’mız, bu yürüyen süreci devam mahiyetinde görüşmeler yaptılar. Biz baştan beri birkaç mevzunun altını çizdik. Birincisi terörle gayret bağlamında Türkiye’nin hudut güvenliğinin sağlanması ve oradaki terör ögelerine imkan verilmemesi. İkincisi mültecilerin meskenlerine inançlı bir biçimde dönmelerinin sağlanması. Üçüncüsü ikili ilgileri farklı alanlarda geliştirebileceğimiz insani yardımlar da dahil bunları sürdürmektir. Bunlarla ilgili hoş görüşmeler yaptılar. Süreç devam edecek. Bugünden yarına neticelenmesi çok kolay bir şey değil. Seçimden sonra yeni toplantılar olur inşallah.”
Kalın, bu mevzuda hiçbir ön kuralı kabul etmediklerini belirterek, “Müzakerelerin devam etmesi için ön kuralsız bir biçimde bu toplantıların devam etmesi gerekiyor. Biz hem hudut güvenliğimizi hem mültecilerin can, mal güvenliğini sağlamak konusunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Umarım süreç bundan sonra da olumlu bir biçimde ilerler.” dedi.
“KÜRESEL AKTÖR OLARAK TÜRKİYE’NİN NE YAPTIĞI ÇOK ÖNEMLİ”
SETA Lideri Burhanettin Duran da, ABD, Çin ve AB üzere büyük güçlerin ortaya nasıl bir dünya koyduklarının değerli olduğunu fakat yeni yükselen bölgesel güçlerin hem global hem de kendi etraflarındaki bölge siyasetlerini etkilediklerini tabir etti.
Duran, “Kuşkusuz bu bölgesel güçlerden global aktörlük rolünde olan ülkelerden birisi olarak Türkiye’nin ne yaptığı çok değerlidir.” dedi.
Yeni dünyanın artık çeşitli eksenler etrafında oluştuğunu anlatan Duran, şunları kaydetti:
“Bütün bu perspektif içinde Türkiye’nin bölgesel olağanlaşmaya katkı sağladığı üzere global nizama de katkı sağlama argümanı ortaya çıkmaktadır. Bilhassa son 5-6 yılda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın BM üzerinden yaptığı tenkitlerin, yalnızca bir tenkit değil bölgesel olağanlaşma ve global insani problemlerde çok taraflı bir diplomasiyle rol aldığını görüyoruz. Türkiye ekseni çerçevesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önümüzdeki 5 yıla dair yapacaklarını bir beyanname ile yayınladığını ve şu gayeleri koyduğunu görüyoruz, ‘etrafımızda kendi komşularımızla ve yakın bölgelerle bir istikrar, işbirliği, barış koridoru oluşturmak, kıtasal açılımlara devam etmek ve daha adil bir memleketler arası nizamın oluşmasına katkı sağlamak’. Bu çerçevenin, Türkiye’yi global aktörlüğünün daha tesirli olduğu bir yere taşıma savında olduğunu görüyoruz.”